Zelfsturende teams, een hot onderwerp, een hype? Het lijkt erop dat iedereen mee wil doen. Maar waarom eigenlijk? Want zelfsturing is geen doel op zich en ook niet geschikt voor ieder willekeurig team. Wanneer is een team aan zelfsturing toe?
Als de bedoeling van het team helder is, de why, de toegevoegde waarde die het team levert, dan kan zelfsturing professionals in hun kracht zetten. Het geeft meer ruimte om te reageren op issues die zich in het hier en nu voordoen. En om het belang van de klant voorop te zetten. En dat is voor de professionals bij bijvoorbeeld Buurtzorg een belangrijke motivator. Wat is er nog meer voor nodig?
Om teams zelf te laten sturen is veel vertrouwen nodig. Vanuit de organisatie in het team en tussen de teamleden onderling. En niet te vergeten tijdens de transitie naar zelfsturing, het vertrouwen van de manager die zijn rol los laat. In zijn team, in de organisatie en in zichzelf. In de teams die ik coach zetten we vertrouwen meestal op de agenda….
Als er vertrouwen is kan het team verantwoordelijkheid nemen. De verantwoordelijkheid om richting te geven en beslissingen te nemen. Steeds met de bedoeling van het team voor ogen. Om te doen wat nodig is. En te stoppen met alles wat niet bijdraagt aan de bedoeling. Stoppen met activiteiten doet vaak veel stof opwaaien. Daar is niet iedereen blij mee. ‘’We hebben het toch altijd zo gedaan?’’ Een zelfsturend team moet in staat zijn om beslissingen te nemen en deze te verdedigen.
Samen beslissen. Dat gaat makkelijker als een team de waarden van waaruit ze wil samenwerken scherp heeft. En als teamleden het onderling eens zijn over het bijbehorende gedrag. Dit zijn de ‘leidende principes’ van het team, die het maken van keuzes, het geven van feedback en het samen leren vereenvoudigen. Het formuleren van ‘leidende principes’ is een beslisproces. Het kost tijd, energie, open communicatie en vertrouwen. En dus een mooie try-out voor de zelfsturing van het team.
Aan de leidinggevende manager, die van rol gaat veranderen, de uitdaging om hier niet de leiding te nemen. Maar het leiderschap in het team aan te wakkeren. Als het team eigenaarschap neemt over het beslissingsproces en het resultaat, hun ‘leidende principes’, hebben ze een stap gezet richting zelfsturing. Kan de organisatie ruimte geven en ondersteuning bieden? Laat het team maar starten met het zelf sturen. Laat ze schitteren!
Zelfsturing wanneer nog niet:
- als er angst heerst en onderling vertrouwen ontbreekt;
- als het team niet verbonden is met de bedoeling, de why en de toegevoegde waarde;
- als het team nog niet kan omgaan met feedback en verschil van inzicht;
- als teamleden niet betrokken zijn en voluit ja zeggen tegen zelfsturing;
- als er geen duidelijke reden is om zelfsturing te kiezen anders dan meedoen met de hype;
- als het team in grote mate afhankelijk is van andere teams om hun toegevoegde waarde te leveren of uit meer dan 15 teamleden bestaat;
- als de organisatie er niet aan toe is om los te laten of het team niet kan ondersteunen.
Bovenstaande punten zijn natuurlijk geen reden om niet met de groei van het team, het verbeteren van de samenwerking en het stimuleren van werkplezier aan de slag te gaan. Lekker samenwerken is niet voorbehouden aan zelfsturende teams, maar is voor ons allemaal.